عبادت وبندگی

جوان ونیایش (بندگی)

خداوند تبترک وتعالی همه ی بندگانش را دوست دارد اما جوانان را بیشتر چرا که عصمت وپاکی جوانان زمینه نزول رحمت پروردگار است .

خداوند مهربان راضی نمی شود بندگانش به بیراهه روند از این  رو برای سعادت وخوشبختی انان برنامه های خوبی تنظیم نمود وتوسط رسولانش برای بشریت فرستاده است .

نماز ونیایش رمز پاکی ما جوانان است ومراسم مخصوصی برای پرستش خداوند وراز ونیازودرد ودل با اوست .

وقی یک جوان ازکارروزانه اش ، دست ، لباس ، صورت ، سر وپایش را می شوید برای چیست ؟

برای این که همه ی انسان ها نظافت وپاکیزگی را دوست دارند .ونماز باعث از بین رفتن الودگی ها می شود .

راز ونیاز عاشقانه پیامبر (ص)

ابن عباس میگوید : در شبی که ان روز جنگ بدر واقع شد پیامبر(ص) تاصبح نماز می خواند وقطرات اشک از گونه هایش سرازیر می شد و در برابر خدای بزرگ خضوع خاصی داشت واز در گاه الهی طلب کمک می نمود .

شخصی بزرگ وباعظمتی مانند پیامبر مهربان اسلام چگونه به راز ونیاز وبندگی به درگاه بی نیاز علاقه دارد واز عبادت لذت می برد .

امام سجاد (ع) وقتی با خداوند به راز نیاز می پردازد می فرماید : یا فارج الهم ، وکاشف الغم ، یا رحمن الدنیا والاخره و رحیمهما ، صل علی محمد و ال محمد ، واخرج همی ، واکشف غمی

 (( ای برطرف کننده اندوه و ای دور کننده غم ها ، ای مهربان در دنیا واخرت ، بر محمد و ال محمد (ص) درود فرست وغم اندوه مرا برطرف فرما ))

وقتی پیامبر عزیز اسلام (ص) نزدیک وقت نماز وعبادت می شد به بلال می فرمود : ای بلال مارا از غم واندوه وغصه وتلخی وناراحتی نجات بده و با اذان گفتن خود واعلام وقت نماز ، روح ما را ارامش بخش .

منبع :

کتاب جوانان می خواهند بدانند

درس اندیشه اسلامی 1 – استاد گرامی اقای قیوم زاده – دانشگاه علمی کاربردی

 شکل کلي عبادت

عبادت و بندگي خدا به دو شکل کلي تحقق پيدا مي‌کند؛ يکي اين‌که انسان با بعضي از شؤون وجودي خود همچون چشم، گوش، دست، پا، زبان، دل و عقل با خدا مواجه شود و بگويد خدايا! من بنده تو هستم. مثلا با زبانْ لااله‌الاالله بگويد، در مقابل خدا رکوع و سجده کند و به خاک بيافتد يعني سر تاپاي وجود من در مقابل تو خضوع کرده است، ترسش از خدا و اميدش به او باشد. اين موارد، عبادت‌هاي مستقيم هستند. اصلا ماهيت اين کارها يعني: خدايا! من بنده‌ام و تو خدا هستي.
شکل ديگر اين است که خودِ معناي عمل، اشاره به خدايي خداوند و بندگي ما نمي‌کند و في‌نفسه معناي آن چيزي ديگر است، اما در اين عمل روحي خدايي دميده شده است. مثلا وقتي انسان يتيمي را نوازش مي‌کند معناي اين کار آن نيست که خدايا! تو خدا هستي و من بنده‌ام. انسان در اين کار مستقيما با طفل يتيم مشغول صحبت است، اما اين عملْ روحي دارد به طوري که مؤمن در لايه‌اي از دل خود مشغول سخن با خداست و مي‌گويد: خدايا! چون تو اين کار را دوست داري من آن را انجام مي‌دهم. دايره شکل دومِ عبادت خيلي وسيع است تا آن‌جا که سراسر زندگي مؤمن را فرامي‌گيرد. اين روح در هر عملي که باشد آن عمل را به عبادت تبديل مي‌کند. در روايات آمده است که: الْعِبَادَةُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةُ أَجْزَاءٍ فِي طَلَبِ الْحَلَال‏؛¹ توجيه اين فرمايش اين است که وقتي مؤمن دنبال اين هدف مي‌‌گردد که خودْ زحمت بکشد و روزي حلال و خرج عيال خود را کسب کند و آبروي خود و خانواده‌اش را حفظ کند، در عمق دل او اين سخن است که: خدايا! چون تو فرمودي و تو دوست داري اين کار را مي‌کنم. مثلا انسان روز عيد غديري روزه مستحبي گرفته است و هيچ کس هم خبر ندارد و مي‌خواهد ثواب هفتاد سال عبادت را با يک روز روزه ببرد. به منزل پدر يا برادر يا رفيق صميمي و برادر ايماني‌اش مي‌رود. در آن‌جا حس مي‌کند که آن‌ها دوست دارند که او با آن‌ها غذا بخورد. با خدا اين‌گونه مناجات مي‌کند که: «خدايا! براي شاد کردن دل اين‌ها که رضايت تو در شادي آن‌هاست روزه‌ام را بي‌سروصدا افطار مي‌کنم.» ثواب اين کار از هفتاد سال عبادت بيشتر است. مؤمن واقعي حتي وقتي ازدواج مي‌کند سخن دل او اين است که: «خدايا! چون تو دوست داري ازدواج مي‌کنم و تنها براي ارضاي غريزه‌ي حيواني اين کار را نمي‌کنم. خدايا! اگر من به اين غريزه پاسخ مي‌دهم براي اين است که تو اجازه داده‌اي، و اگر فرموده بودي که اين کار را انجام نده هرگز انجام نمي‌دادم.» در اين صورت ازدواج هم عبادت مي‌شود. به همين دليل، گاه ثواب يک عملِ به ظاهر صد در صد حيواني، از نماز و روزه بيشتر مي‌شود.
هر کاري را که خدا دوست دارد و انسان به خاطر اين‌که او امر کرده، يا دست‌کم به خاطر اين‌که او اذن داده است، انجام دهد مرتبه‌اي از عبادت را خواهد داشت. اين دو شکل، حد نصاب عبادت را دارند. مواردي هم وجود دارد که از اين حد نصاب پايين‌تر است که إن‌شاءالله اگر توفيقي بود جلسه بعد به آن‌ها اشاره مي‌کنم.

منبع:

سایت ایت الله مصباح یزدی

درس اندیشه اسلامی 1- استاد گرامی اقای قیوم زاده - دانشگاه علمی کاربردی

عبادت در لغت به معنى ذليل و رام شدن مى باشد، «عبادت» به معنی پرستش كردن، بندگى كردن و نهايت تعظيم براى خداى متعال است.

عبادت نوعى از سپاس و مرتبه والاى آن است زيرا حقيقت عبادت خضوع است در حد اعلاى آن كه با عالى ترين مراحل تعظيم توأم بوده و از اين رو تنها كسى مستحق عبادت است كه نعمت هاى اساسى و پايه اى مانند آفرينش و زندگى و قدرت از او باشد و جز خداوند متعال كسى بدين امور قادر نباشد. پس عبادت خاص ذات احديت مي باشد^.

((عبادت)) خداكردن دو نوع است: اطاعت از دستورات او در همه شئون زندگى كه آن را عبادت عام گويند و ديگر عبادت بمعنى تذلل توأم با تقديس و نهايت خضوع و آن را عبادت خاص نامند مانند نماز و امثال آن.

• عبادت در آیات و روایات

آيات و روايات درباره عبادت بيش از حد و حصر است كه به برخى از آنها اشاره مي شود:

• «قل انما امرتُ ان اعبدَاللّه ولااشرك به». (سوره رعد     36
• «و ما لى لااعبد الذي فطرنى و اليه ترجعون». (سوره يس22
• «و قضى ربُّك الاّ تعبدوا الاّ ايّاه». (سوره اسراء23
• «تعالوا الى كلمة سواء بيننا و بينكم الاّ نعبد الاّ اللّه». سوره آل عمران64
  • عبادت در منظر روایات

رسول اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «بهترين مردم كسى است كه دلباخته عبادت بوده آن را به آغوش كشد و از عمق جان آن را دوست داشته به آن بچسبد و خود را در اختيار آن نهد و چنين كسى در غم دنياى خويش نباشد كه به خوشى و رفاه مي گذراند، يا در سختى و شدت.

اميرالمؤمنين علیه السلام در بیانات شیوای خود در این زمینه می فرمایند: «لو عاينوا كنه ما خفى عليهم منك لحقّروا اعمالهم، و لزروا على انفسهم، ولعرفوا انهم لم يعبدوك حق عبادتك، ولم يطيعوك حق طاعتك اگر مردم ببینند آنچه از ذات تو بر آنها مخفی است، اعمال خود را کوچک شمارند و خود را سرزنش کنند و خواهند دانست که حق طاعت و عبادت تو را به جا نیاورده اند.

• ولا عبادة كاداء الفرائض هیچ عبادتی همچون عمل به واجبات نیست.

• «و خادِع نفسَك فى العبادة وارفق بها ولا تقهرها وَ خُذْ عَفْوَهَا وَ نَشَاطَهَا إِلَّا مَا كَانَ مَكْتُوباً عَلَيْكَ مِنَ الْفَرِيضَةِ فَإِنَّهُ لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ تَعَاهُدِهَا عِنْدَ مَحَلِّهَا  نفس خود را در واداشتن به عبادت فريب ده و با آن مدارا كن و به زور و اكراه بر چيزى مجبورش نساز و در وقت فراغت و نشاط به كارش گير، جز در آنچه كه بر تو واجب است، و بايد آن را در وقت خاص خودش به جا آورى.

• اميرالمؤمنين علیه السلام فرمود: گروهى خدا را بدين هدف عبادت كنند كه به منافع و لذات اخروى دست يابند و اين عبادت، عبادت بازرگانان باشد و گروهى خدا را از ترس عبادت كنند و اين عبادت بردگان است و گروه ديگر او را به جهت سپاس از نعمت هايش عبادت كنند و اين عبادت آزادگان است.

• و فرمودند: عبادت خالص آن است كه آدمى جز از پروردگارش به كسى اميد نداشته باشد و جز از گناهانش از چيزى نترسد.

• از امام صادق علیه السلام روايت است كه خداوند به آن بندگانش كه در بندگى خالصند مى فرمايد: اى بندگانم امروز در دنيا به (لذت) بندگيم كامروا باشيد تا فردا به نعمت هائى كه در نتيجه آن به شما خواهد رسيد، متنعم گرديد.

• پيغمبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر عبادتى (در آغاز) شور و نشاطى دارد كه رفته رفته به سردى مى گرايد، پس هر آنكس كه شور و نشاطش در عبادت طبق سنت بود (نه به سليقه خودش) وى در راه هدايت مى باشد و هر كه (در آن حال) برخلاف سنت من بود، گمراه است و عملش به زيان او خواهد بود؛ من هم نماز مى خوانم و هم مى خوابم، گاه روزه و گاه مفطرم، هم مى خندم و هم مى گريم ؛ پس هر كه از روش من روى گردان باشد، از من نيست.

• امام صادق علیه السلام فرمود: شما را هشدار مى دهم آنچه را كه به فراگيرى آن ناگزيريد فراگيريد و در شناخت آنچه كه عذرتان در جهل به آنها پذيرفته نيست، سخت بكوشيد زيرا دين خدا را اركانى است كه با جهل به آنها هيچ «عبادت» سود ندهد و چون كسى به آن اركان (و معارف) آشنا و آگاه بود ميانه روى در عبادت او را زيان نزند و جز به يارى خداوند دسترسى به آن معارف ميسّر نباشد.

• پيغمبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: اين دين، دينى متين و استوار (و معتدل) مى باشد به مدارائى و متانت در آن درآئيد و بندگى خدا را بر بندگانش تحميل مكنيد كه در آن صورت به سوارى تندرو مى مانيد كه هنوز به منزل نرسيده مركب سوارى خويش را از پا درآورد.

• یغمبر اكرم در باب ارزش معنوی عبادت فرمودند:

اَفْضَلُ النّاسِ مَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَ وَ عانَقَها وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ وَ تَفَرَّغَ لَها. بهترین مردم آن كسی است كه به پرستش و نیایش عشق بورزد

• همچنین حضرت رسول می فرمایند: طوبی لِمَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَخوشا به حال كسی كه به عبادت عشق بورزد، عبادت به صورت معشوقش در بیاید، وَ اَحَبَّها بِقَلْبِهِ و از صمیم قلب عبادت را دوست داشته باشد، وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ و با بدنش به آن بچسبد.

مقصود این است كه عبادت فقط یك ذكر قلب به تنهایی نیست. خود عبادت عملی (ركوع كردن، سجود كردن، قنوت كردن) نوعی عشق ورزی عملی است. وَ تَفَرَّغَ لَها خودش را فارغ كند برای عبادت، خالی كند از همه چیز جز عبادت؛ یعنی آن وقتی كه به عبادت می ایستد دیگر هیچ خیالی، هیچ خاطره ای، هیچ فكری در قلبش نیاید، فقط او باشد و خدا، قلبش خالی بشود برای خدا، و روح عبادت هم همین است

منابع

سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ / معارف و معاریف /

تعلیم و تربیت در اسلام،استاد مطهری، در دسترس در سایت شهید مطهری،

درس اندیشه اسلامی 1- استاد گرامی اقای قیوم زاده- دانشگاه علمی کاربردی

                      انواع عبادت و بهداشت روانی

رفتارهای عبادی بسیار متنوع هستند و بر خلاف آنچه مردم عامی تصور می‌کنند متوقف بر اعمالی که با جوارح انجام می‌شود و اصطلاحا عبادت یدی شمرده می‌شوند، محسوب نمی‌شوند. اصولا وقتی بحث از عبادت پیش می‌آید هر آنچه را که فرد در رابطه با پروردگار و ذات احدیت انجام می‌دهد را باید عبادت شمرد ..

برخی عبادت‌ها که از شایع‌ترین نوع عبادت‌ها محسوب می‌شوند آن دسته از عبادت‌ها هستند که فرد با جسم و جوارح به انجام آن همت می‌گمارد. این قسم از عبادتها به دنبال اهداف خاصی انجام می‌پذیرد و فلسفه مخصوص به خود را دارند :

الف : عبادتهای بدنی که دارای مضامین عالی و پرمعنی می‌باشند و هدف از انجام آن‌ها دوری از فحشا و منکر است مثل نماز، گرچه هر فردی از انجام چنین عبادتهایی بهره‌ی مخصوص خود را دارند اما هیچ موقع بدون تاثیر نمی‌باشند. مثلا در مورد نماز باید اشاره کنیم که ممکن نیست کسی نماز بخواند و هیچ گونه اثری در او نبخشد، هر چند نمازش صوری باشد و هر چند آلوده به گناه باشد. البته این گونه نماز تاثیرش کم است. این گونه افراد اگر همین مقدار نماز را هم نخوانند از این هم آلوده تر خواهند شد. در روایتی می‌خوانیم که جوانی از انصار نماز را با پیامبر ادا می‌کرد اما آلوده به گناهان زشتی بود این ماجرا را به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) عرضه داشتند حضرت فرمود:سرانجام نمازش او را از این اعمال باز می‌دارد .

ب : نوع دیگر از عبادتهای بدنی وجود دارند که فلسفه انجام آن‌ها را باِید در پرورش روحیه‌ی خودداری از انجام برخی کارها دانست. از جمله مهم‌ترین این عبادت‌ها، باید به روزه اشاره کرد. فرد روزه دار موظف است از برخی کارها خودداری کند و به خواهشهای نفسانی جواب نه بدهد. مقصود شارع انجام ندادن چند عمل صوری نیست بلکه مقصود او ایجاد این روحیه در انسان می باشددر تمامی لحظات زندگی .

عبادتهای مالی : انواع دیگری از عبادت‌ها نیز وجود دارند که فرد با احوال خودش، رابطه خود را با خدایش برقرار می‌کند. این نوع عبادت اثرات اخلاقی بسیاری را در فرد پرورش می‌دهد عباتهایی مثل صدقه، خمس، زکات و ...از این جمله‌اند. در این نوع از عبادت‌ها ابعادی از انسان همچون، نوع دوستی، گذشت، دل کندن از مادیات و... پرورش می‌یابد .

برخی عبادت‌ها نه جنبه‌ی مالی دارند و نه جنبه‌ی بدنی :  این نوع از عبادت‌ها از ارزشمندترین و پرشورترین عبادت‌ها محسوب می‌شوند. عبادتهایی که هسته اصلی آن‌ها تفکر و دقت و تأمل در نشانه‌ها و آیات الهی محسوب می‌شود.

احادیث و روایات بسیاری در فضلیت این قسم از عبادت از سایر عبادت‌ها وارد شد . .

عن الصادق (علیه السلام) :          

* أَفضَلُ العِبادَةِ العِلم بِالله  *    افضل عبادات علم به ذات احدیت است .   

قال الرضا (علیه السلام) :

 لَیسَ العِبادَةُ کِثرَةُ الصَلاةِ وَ الصومِ، إِنَّمَا العِبادِةِ التَفَکُّر فِی أَمرِ اللهِ عَزَّوَجَّلَّ

عبادت (حقیقی) زیادی نماز و روزه نیست بلکه تفکر در اوامر پروردگار است .

عن النبی (صلی الله علیه و آله و سلم) :

*  یا علی لا عبادَةَ مِثلُ التَفَکُّر  *       ای علی عبادتی مثل و مانند تفکر وجود ندارد .

قال النبی (صلی الله علیه و آله و سلم) :

* لَکُلِّ شَیءٍ غَایَةٌ وَ غَایَةُ العِبادِةِ العَقل *    برای هر شیئی نهایتی است و نهایت عبادت عقل و تفکر می‌باشد .

   دعا و نیایش :

لا تَفسِدُوا فِی الاَرضِ بَعدَ اصلاح‌ها و ادعوهُ خوفاً و طمعاً إِنَّ رَحمَتَ الله قریبُ من المُحسِنین 

 در زمِین پس از اصلاح آن فساد نکنید و او را با بیم و امید بخوانید بیم از مسئولیت‌ها، امید به رحمتش؛ و نیکی کنیدزیرا رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است .

بدون تردید ارتباط با خدا و دعا و راز و نیاز با او نقش مهمی در سازندگی فرد و اجتماع دارد؛ و اینست که مدعی هستیم رفتارهای عبادی (دعا و نیایش) در بهداشت روانی تاکید گذار است. فردی که با ایمان به ذات احدیت در مقابل او کرنش می‌کند و با او سخن می‌گوید، از او می‌خواهد که در میان سختی‌ها، یاری رسانش باشد، در تنگنا قرار نمی‌گیرد ..

آسیب شناسی عبادت :

ممکن است تصور کنید چرا با انجام بسیاری از عبادت‌ها و پذیرفتن مشقت آن‌ها تاثیراتی را که ذکر فرمودند حاصل نشده است. چه بسیار از معبدانی که تارک دنیا شده‌اند و از کثرت عبادت، آثار و جوارح آن‌ها، به نشانه‌هایی سلوک شده است. پیشانی‌ها و زانوهای پینه بسته، چشمان کم سو و ...، مرتب حضور داشتن در مساجد و زیارتگاه‌ها، بسیار سفرهای زیارتی رفته‌اند و پسوند حامی را به دنبال خود دارند. ولی وقتی در زندگی آن‌ها دقیق می‌شویم می‌بینیم از آسایش و آرامش خبری نیست. این گونه افراد سبب می‌شوند که دیگران نیز نسبت به عبادت و دین و تقوا دل زده شوند. غافل از اینکه عبادت شرایط و ضوابط خاص خود را دارد. اگر قرار بود صرف انجام دادن یک عبادت برای انسان آثاری که ذکر شد را داشته باشد، یک آدم ماشینی تنظیم شده، از عابدترین عابدها بهتر عمل می‌کرد. ما در این مجال سعی خواهیم کرد بعضی از شرایط عبادتی را که موجب تقرب به پروردگار می‌شود وآرامش را برای فرد به همراه می‌آورد را متذکر شویم ..

    آرامش روانی

ویژگی مشترک تمامی عبادت‌ها را باید دوری از گناه و معصیت دانست. گناه و معصیتی که علت اساسی و اولیه ایجاد نابهنجاری‌ها و اختلالات روانی در هر فرد محسوب می‌شود. اصولا نحوه ایجاد تنش‌ها و اضطراب‌ها و هر آنچه با بر هم زدن آرامش و بهداشت روان آدمی در رابطه است را، باید خارج شدن و انحراف از سرشت آدمی دانست. از طرفی یکی از اساسی‌ترین مواردی که فرد را از سرشت و ماهیت بی آلایشش خارج می‌کند، گناه و معصیت می‌باشد. در آیاتی از مصحف الهی به این مهم به زیبایی اشاره شده است .

الَّذِینَ ءَامَنُوا وَ تَطمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکرِاللهِ أَلَا بِذِکرِاللهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ

مومنان کسانی هستند که ایمان آورده‌اند و دلهایشان به یاد خدا مطمئن و آرام است آگاه باشید فقط با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد .

منبع :  سایت بولتن نیوز

درس اندیشه اسلامی 1 – استاد گرامی اقای قیوم زاده – دانشگاه علمی کاربردی

از نظر اسلام هر کار خیرومفیدی که با انگیزه پاک خدایی توام باشد عبادت است از این رو درس خواندن ، کسب وکار وفعالیت اجتماعی داشتن اگر لله و فی الله باشد عبادت است با این وجود این پاره ای از تعالیم اسلام همچون نماز ، روزه ، مناجات ودعا و... هستند که فقط به منظور عبادت وضع شده اند .

اما عبادت امیرالمومنین

 علی (ع) شخصیتی است که میدان های جنگ را می اراید ولی با ان همه کار ومشغله عبادتی در بالاترین حد ممکن داشتند در چنین مواردی انسان های یک بعدی می گویند : در راه خدا کار می کنیم وکارمان  خداست پس دعا وعبادت ما همین کار ماست ولی علی (ع) این کار ها را دارد  ودر بسیاری از شب ها هزار رکعت نماز هم می خواند  به طوری که امام چهارم که خود زین العابدین وسید   الساجدین است  درمورد عبادت ایشان فرمود :   ومن یطیق هذا ؟  " چه کسی طاقت چنین اعمالی را دارد "

ذکر چند نکته پیرامون عبادت از دید گاه امیر المومنین (ع) :

1- توجه کامل به انجام واجبات  توام با تمرکز وحضور قلب

در هنگام جنگ صفین در بحبوحه جنگ هنگام ادای نماز بین دوصف جایی برای حضرت علی (ع) مهیا شد تا نماز بخواند ودر بین تیر اندازی ها از طرف دشمنان

مشغول نماز خواندن بودند.

" لا عباده کاداء الفرائض "

2- عبادت های بی حاصل

از دید گاه علی (ع) بسیاری از عبادت ها بی حاصل است

چه بسیار انسان روزه داری که بهره ای جز گرسنگی وتشنگی از روزه داری خود ندارد وچه بسا شب زنده داری که از شب زنده داری چیز جز رنج و بی خوابی بدست نیاورد.

از این رو امام علی (ع) یکی از لوازم روی اوردن به مستحبات را نشاط روحی می دانند و می فر مایند :

برای دلها روی اوردن ونشاط وپش کردن و فراری است پس انگاه که "نشاط" دارند ان را بر انجام  " مستحبات " وا دارید وانگاه که پشت کرده "بی نشاط" است

به انجام  " واجبات "  قناعت کنید .

 " ان قوما عبدوالله رغبه فتلک عباده التجار وان قوما عبدوالله رهبه فتلک عباده العبید وان قوما عبد والله شکرا فتلک عباده الاحرار "

" همانا گروهی خدای را به انگیزه پاداش می پرستند ، این عبادت تجار است . و گروهی او را از ترس می پرستند این عبادت بردگان است وگروهی او را از روی سپاسگزاری می پرستند واین پرستش ازادگان است "

3- وجوه عبادت

گاهی سیمای عابدین وسالکین از نظر شب زنده داری ها خوف وخشیت ها ، شوق ولذت ها ، سوز وگدازها ، اه وناله ها ، وتلاوت قران ترسیم شده وگاهی عنایات غیبی بیان شده است .

درس اندیشه اسلامی 1 - استاد گرامی اقای قیوم زاده - دانشگاه علمی کاربردی

1- احساس غرور وافتخار:

امام زین العابدین (ع) در مناجات خود میگوید: (( همین افتخار مرا بس که بنده تو باشم .))

چه افتخاری از ابن بالاتر که انسان با خالق خود سخن بگوید واو کلام انسان را بشنود و بپذیرد.

2- احساس قدرت :

همین که کودک دستش را در دست پدری قوی ومهربان بود احساس قدرت می کند اما اگر تنها شد هر لحظه ترس ودلهره دارد که دیگران او را ازار دهند.

انسانی که متصل به خدا شد در برابر قدرت ها وطاغوت ها ومستکبرین احساس قدرت می کند .

3- احساس عزت :

عزت به معنی نفوذ نا پذیری است . تمام عزت ها از ان خداست لذا قران از کسانی که به سراغ غیر خدا میروند انتقاد . طبیعی است که اتصال به عزیز مطلق وقدرت بی نهایت به انسان عزت می دهد. لذا قران به ما دستور می دهد که در سختی ها ومشکلات از نماز وعبادت کسب قدرت وقوت کنید.  در سوره بقره / ایه 48 امده است که " از صبر ونماز در برابر مشکلات نیرو بگیرید "

اولیای خدا در مقاطع حساس خود را به عبادت می پرداختند  

شخصی از امام معصوم پرسید : من در نماز حضور قلب ندارم واز برکات نماز بی بهره ام چه کنم ؟

حضرت فرمود به دنبال نماز های واجب ، نماز نافله بخوان که کاستی های ان را جبران می کند وسبب قبولی نماز واجب می گردد.

ودر ایه 45 بقره امده " همانا نماز سنگین است مگر برای خاشعان "

خدایا فقط تو می توانی کارکنی که دلم از این همه حسرت جدا شه

به تنهاییت قسم تنهای تنهام اگه دستم تو دست تو نباشه

خدایا به خداییت سوگند ما را در " بندگی  " ثابت واستوار بدار

عشق خود وشوق عبادتت را در دلمان افروخته تر بگردان

عمر و فکر واستعداد وتوان جسمی وقوای روحی ما را خالصانه در راه طاعت خود بدار

ما را از" بر کنندگان نماز" قرار ده .

                                                               امین یا رب العالمین

درس اندیشه اسلامی 1 - استاد گرامی اقای قیوم زاده - دانشگاه علمی کاربردی

برخی افراد فکر می کنند دعایشان مستجاب نمی شود، از این موضوع گله دارند وناامید میشوند .مسئله این است که نباید دعا را فقط برای گرفتن حاجت انجام دهیم . یعنی باید بدانیم اصل دعاکردن ، عبادت است ودعا کننده چه حاجت بگیرد وچه نگیرد عبادت کرده ، زیرا یکی از فواید دعا کردن این است که روح تکبر را در دعا کننده از بین می برد .

 قران کریم به صراحت به انسان یاد اوری می کند که هدف از خلقت انسان عبودیت است . دعا تمرین نگرش توحیدی انسان به زندگی است .دعا مغز عبادت ومظهر بندگی خداوند وقرار گرفتن در مسیر اهداف متعالی زندگی می باشد .خواسته ما وقتی شایسته اجابت است که در همین راستا باشد.

دعا یک عمل معنوی وعبادی است که با هدف قرب انجام می شود .دعا ، برترین نوع بندگی وپرستش خدا است وموجب رشد انسان می شود .مهم ترین حکمت دعا اعلام بندگی واظهار فقر ووابستگی به منبع لا یزال الهی است .

پروردگار گفته است که : مرا بخوانید تا دعای شمارا اجابت کنم.خواسته ها چون با خلوص نیت وشرایط لازم انجام شود در همان لحظه به اجابت می رسد واثر معنوی خورا به روح وجان انسان می گذارد .

کسی نزد حضرت علی (ع) از عدم استجابت دعایش شکایت کرد وگفت :

چرا ما دعا می کنیم وبه اجابت نمی رسد . امام (ع) فرمود : قلب وفکر شما در هشت چیز خیانت کرده پس دعایتان مستجاب نمی شود .

هشت چیز عبارتند از :

1- شما خدارا شناخته اید اما حق او را ادا نکرده اید پس شناخت شما فایده ای ندارد .

2- شما به فرستاده ی او ایمان اورده اید سپس با سنتش به مخالفت بر خواسته اید  ایمان شما ثمره ای ندارد .

3- کتاب اورا خوانده اید ولی به ان عمل نکرده اید .

4- از مجازات خدا می ترسید  اما کارهایی می کنید که شما را به ان نزدیک می سازد.

5- به پاداش الهی علاقه دارید اما کاری انجام می دهید که شمارا از ان دور می سازد .

6- شما نعمت خدا را می خورید ولی حق شکر او را ادا نمی کنید .

7- دستور داده شده که دشمن شیطان باشید ولی مانند عمل شیطان انجام می دهید .

8- عیوب مردم را نصب العین خود ساختید اما عیوب خود را پوشانده اید.

منبع :

میزان الحکم جلد 4

نهج البلاغه

درس اندیشه اسلامی1 - استاد قیوم زاده - دانشگاه علمی کاربردی

ریشه های عبادت

انچه انسان را به پرستش وبندگی خدا وادار می کند اموری است از جمله :

1- عظمت خدا

انسان وقتی خود را در برابر عظمت وجلال خدایی می بیند ناخود اگاه در برابر او احساس فروتنی میکند .

2- احساس فقر ووابستگی

انسان چنین است که وقتی خود را نیازمند ووابسته به کسی دید در برابرش خضوع می کند وجود مابسته به اداره خداست ودر همه چیز نیازمند به اوییم این احساس عجز ونیاز ، انسان را به پرستش وعبادت خداوند وا میدارد .

3- توجه به نعمت ها

انسان همواره در برابر برخورداری از نعمت ها زبان ستایش وبندگی دارد یاد اوری نعمت های بی شمار خداوند می تواند قوی ترین انگیزه برای توجه به خدا وعبادت او باشد .

4- فطرت

پرستش جزئی از وجودی فطرت انسان است این روح پرستش که فطری است گاهی در مسیر صحیح قرار گرفته وانسان را به خداپرستی می رساند وگاهی در مسیر صحیح نیست وانسان را در سایه جهل و یا انحراف می رساند.

نقش عبادت

1- باقی ساختن فانی

2- تبدیل مادیات به معنویات

3- سازندگی فرد وجامعه

ابعاد عبادت

1- تفکر در کار خدا

2- اموختن دانش

3- خدمت به مردم

4- انتظارحکومت عدل جهانی

بر گرفته از سخنان حجت الاسلام والمسلمین قرائتی

درس اندیشه اسلامی 1 - دانشگاه علمی کاربردی یزد

امام علی (ع):

- هیچ کس به مانند عبادت به خدا نزدیکی وتقرب پیدا نکرد.

- عبادتی که از روی علم واگاهی صورت نگیرد خیری در ان نیست.

- عبادت رستگاری است.

- زمانی که خداوند بنده ای را دوست داشته باشد نیکو عبادت کردن را به او الهام میکند.

- عبادت مستمر دلیل دست یافتن به سعادت است .

- عبودیت بر پنج رکن استوار است :1- خالی ساختن شکم از حرام 2- قرائت قران 3- تهجد وشب زنده داری 4- راز ونیاز باخدا در هنگام صبح 5- گریه از خوف خداوند .

رسول خدا (ص):

- بزرگترین عبادات از نظر پاداش پنهان ترین انهاست.

- کسی که تکالیف واجبش راانجام دهد پس اواز جمله عابد ترین مردم است

- نگریستن به سیمای دانشمندان عبادت است .دیدن حاکم ورهبر عادل عبادت است .ونگاه از روی مهربانی به پدر ومادر ودیدن دوستی که برای خدا دوستش می داری این ها نیز عبادت است .

- عبادت هفتاد جز است وبرترین انها بدست اوردن روزی حلال است.

امام رضا (ع) :

- اولین گام در عبادت پروردگار شناخت خداست واساس وپایه شناخت خدا .یگانه دانستن اوست.

امام سجاد (ع):

- نگاه کردن مومن به صورت برادر مومن خویش از روی علاقه ومحبت به او عبادت است .

امام حسن عسگری (ع):

- عبادت در زیاد انجام دادن نماز وروزه نیست بلکه عبادت تفکر واندیشه بسیار در قدرت بی منتهای پروردگار وافریده های اوست.

  امام باقر (ع):

- هیچ بنده ای به مقام بندگی وعبودیت حقیقی پروردگار نمی رسد مگر این که از همه خلائق قطع امید نموده وتنها به خداوند امیدوار باشد.

منبع:

بحارالاانوار

غررالحکم

مستدرک الوسائل

تنبیه الخواطر

عیون انبار الرضا (ع)

عبدازنظر لغت به انسانی گفته میشود که سر تا پا تعلق به مولا وصاحب خود دارد اراده اش تابع اراده او خواسته اش تابع خواسته اوست در برابر او خود را مالک چیزی نمی داند ودر اطاعت او سستی به خود راه نمی دهد.

بنابر این بندگی اظهار اخرین درجه خضوع در برابر کسی است که همه چیز از ناحیه اوست وعبودیت نهایت اوج تکامل روح یک انسان وقرب به اوست وتسلیم مطلق در برابر ذات پاک اوست .

قران و چگونگی تاثیر عبادت در پرورش فضایل اخلاقی :

1-ای مردم پروردگار خود را پرستش کنید ان کسی که شما وکسانی که پیش از شما بودند افرید تا پرهیز گار شوید   (بقره 31)

2-ای کسانی که ایمان اوردید روزه بر شما نوشته شده (بقره 183)

3-ونماز را بر پا دارید که نماز از زشتی ها وگناه باز می دارد (عنکبوت 45)

5- از اموال انها صدقه ای بگیر تا بوسیله ان  انها راپاک سازی وپرورش دهی(توبه 103)

ونشان میدهد هر کسانی که می خواهند به تهذیب نفس راه یابند باید از عبودیت وبندگی و پرستش خداوند وارد شوند .

عبادت اثر عمیقی از جهات مختلف در تهذیب اخلاق دارند میتوان در چند جهت خلاصه کرد :

1-توجه به مبدا افرینش وحضور خدا در تمام زندگی

2-توجه به صفات جلال وجمال او در عبادات

3-توجه به معاد 

4-عبادت ونیایش اگر با حضور قلب واداب ان باشد  نورانیت می اورد

5- محتوای عبادت مملو از اموزش های اخلاقی وبیان راه و رسم خدایی است

همه عبادات یک اثر مشترکی دارند وهمه انها پرورش روح  خضوع واخلاق در مقابل حق وبیداری است .

در حدیث از امام رضا (ع) درباره اثر عبادت می خوانیم :اگر کسی بگویید چرا خداوند به بندگانش دستور عبادت داده در پاسخ امده به خاطر این که یاد خدا فراموش نشود وادب را مقابل او رعایت  کنیم  و از امر ونهی او غافل نشویم.
 

منبع :

1-مصباح الشریعه 536

2-تفسیر نمونه جلد 10

3-اصول کافی جلد 1

4- بحار الانوار

نویسنده سجاد -استاد گرامی اقای قیوم زاده -دانشگاه علمی کاربردی